زنت(zent)
دستگاه زنت دستگاهى است كه از دو قسمت گرمايش و سرمايش تؤام با تنظيم رطوبت تشكيل شده است كه متناسب با شرايط آب و هوايى مشابه ايران ساخته شده است. قسمت گرمايش آن ازيك كويل دو رديفه يا چهار رديفه تشكيل شده است و قسمت سرمايش آن از طريق سيستم پوشال و آب افشان عمل مى كند كه به سيستم لوله كشى آب شهرى متصل است. انتقال گرما يا سرما در اين حالت به طريقه اجبارى و توسط فن دستگاه صورت مى گيرد. اين سيستم به دليل هزينه كمتر چه در موقع تهيه آن و چه در موقع نگهدارى نسبت به ساير سيستم هاى تهويه مطبوع و بدليل حذف لوله كشى به تمام اتاقها و عدم نياز به چيلر جهت سرمايش براى منازل مسكونى مؤسسات عمومى و صنعتي، آپارتمانهاى چند واحدى و ... بسيار مقرون به صرفه است. با استفاده از اين دستگاه بعد از استقرار آن در محل مناسبى به نام زنتخانه يا بالكون، صرفاً با يك كانال كشى به اتاقها مى توان هواى مطبوع را در هر زمان به اتاقها هدايت كرد.
دستگاه زنت دستگاهى است كه از دو قسمت گرمايش و سرمايش تؤام با تنظيم رطوبت تشكيل شده است
ميني زنت
دستگاه مينى‌زنت در حقيقت مدل فشرده (Compact) همان دستگاه زنت است با اين ويژگى که حجم دستگاه مذکور کمتر بوده و فضاى کمترى از ساختمان را اشغال ميکند و زيبايى ظاهرى آن بيشتر است. هدف از ساخت اين دستگاه اين است که از يک دستگاه براى يک واحد مستقل استفاده شود نه براى يک آپارتمان چند واحدى که چون حجم دستگاه کوچک است براحتى در ايوان هر واحد جا ميگيرد در نتيجه عمل گرمايش و سرمايش توام با تنظيم رطوبت يک واحد را به راحتى انجام ميدهد و بدين ترتيب مشکلات استفاده از يک دستگاه براى چند واحد از ميان ميرود و هر لحظه امکان کنترل و تنظيم رطوبت و گرما و سرما براى مصرف کننده بدون نياز به تکنسين متخصص وجود خواهد داشت. قسمت گرمايش و سرمايش آن مشابه دستگاه زنت است که از دو طرف دستگاه ورودى براى تابستان و از يک طرف ورودى براى زمستان در نظر گرفته شده، در همان طرف نيز يک قسمت به هواى برگشتى از ساختمان اختصاص داده شده تا در زمستان به تنظيم دماى واحد مسکونى کمک نمايد.
دستگاه مينى‌زنت در حقيقت مدل فشرده (Compact) همان دستگاه زنت است
هواساز
دستگاه هواساز نوعى وسيله تبادل حرارت مرکزى دو فصلى است که ميتواند عمليات تهويه مطبوع همچون رطوبت زنى، رطوبت گيرى، تصفيه، گرمادهى و گرماگيرى را بر روى هوا انجام دهد. قسمت گرمايش و سرمايش اين دستگاه از طريق کويل ميباشد در حالت گرمايش سيال عامل ميتواند آب گرم و يا بخار باشد و در حالت سرمايش سيال عامل آن آب سرد و يا انواع مبردها ميباشد. انتقال اين گرما يا سرماى توليدى در اين دستگاه به طريقه اجبارى و از طريق فن دستگاه صورت ميگيرد.
اين سيستم براى مراکز بزرگ و آپارتمانها، بيمارستانها، ادارات و... مناسب است و در مناطق مرطوب بهتر از فن کويل است زيرا سيستم فن کويل داراى شبکه لوله کشى بوده و رطوبت محيط و زمين سبب پوسيدگى زودرس آن ميشود در حالى که کانال کشى در سيستم تهويه مطبوع سالهاى زيادى دوام مى يابد.
دستگاه تهويه مركزي (هواساز) از بخشهاي اصلي فيلتر ، فن ، كويل هاي گرمايي و سرمايي ، رطوبت زن و تجهيزات كنترلي تشكيل مي شود . كويل هاي گرمايي معمولا با آب داغ ، بخار و برق عمل مي كنند . كويلهاي سرمايي با آب مبرد و يا مستقيما با يك ماده مبرد كار مي كنند . در حالت دوم كويل دستگاه هواساز اواپراتور يك سيستم تبريد مي باشد . با تنظيم هاي مختلف بخش هاي گرمايي ، سرمايي ، رطوبت زن و غيره در مجموعه دستگاه هواساز مي توان سيستم هاي مختلف تهويه مطبوع را براي پروژه هاي با شرايط متفاوت طراحي نمود . دستگاه هواساز معمولا با دو كانال ؛ رفت و برگشت هوا به داخل ساختمان و به وسيله يك كانال به هواي تازه خارج ارتباط دارد .
دستگاه هواساز با تنظيم دما و رطوبت و همچنين تامين هواي تازه و فيلتر كردن آن عمل تهويه مطبوع تابستاني و زمستاني را انجام مي دهد . هواي برگشتي از اتاقها با هواي تازه در محفظه اختلاط دستگاه مخلوط شده و سپس از كويل هاي سرمايي يا گرمايي و رطوبت زن (معمولا در زمستان) عبور مي كند . سرعت عبور هوا از كويل حدد 500 فوت بر دقيقه است . فرآيند رطوبت زني به وسيله پاشش آب از افشانك ها يا شبكه بخار و فرآيند رطوبت گيري توسط كويل سرد انجام مي شود . كنترل دما به دو صورت مي تواند انجام شود : روش اول با استفاده از شير سه راه برقي يا موتوري كه روي لوله رفت و برگشت كويل نصب شده و به وسيله ترموستاتي كه در كانال برگشت هوا به هواساز نصب مي شود ، عمل قطع و وصل و يا كم و زياد كردن جريان آب انجام مي گيرد . در روش دوم به وسيله ترموستات نصب شده در اتاق يا راهرو يا مكان مناسب ديگر (مانند حالت فن كويل) به فن دستگاه هواساز فرمان خاموش و روشن داده مي شود . سيستم كنترل لازم است به گونه اي طراحي شود كه ابتدا مجموعه ترموستات كانالي و شير سه راهي عمل نمايد و سپس در مرحله بعد در صورت لزوم ترموستات اتاقي به بادزن دستگاه دستور دهد .
دستگاههاي هواساز كه از ورق گالوانيزه ساخته مي شوند ، با توجه به شرايط مكاني و موقعيت نصب ممكن است قائم و يا افقي ساخته شوند . دستگاه هواساز به صورت يك منطقه اي و يا چند منطقه اي طراحي و ساخته مي شوند . در نوع يك منطقه اي تمام بخش هاي ساختمان كه تحت پوشش آن است با شرايط يكنواخت دما و رطوبت هوادهي مي شود و در نوع چند منطقه اي به كمك دمپرهاي مخصوص امكان هوادهي با دما و رطوبت هاي مختلف به مناطق متفاوت وجود دارد .
اين سيستم براى مراکز بزرگ و آپارتمانها، بيمارستانها، ادارات و... مناسب است و در مناطق مرطوب بهتر از فن کويل است زيرا سيستم فن کويل داراى شبکه لوله کشى بوده و رطوبت محيط و زمين سبب پوسيدگى زودرس آن ميشود در حالى که کانال کشى در سيستم تهويه مطبوع سالهاى زيادى دوام مى يابد.
دستگاه تهويه مركزي (هواساز) از بخشهاي اصلي فيلتر ، فن ، كويل هاي گرمايي و سرمايي ، رطوبت زن و تجهيزات كنترلي تشكيل مي شود . كويل هاي گرمايي معمولا با آب داغ ، بخار و برق عمل مي كنند . كويلهاي سرمايي با آب مبرد و يا مستقيما با يك ماده مبرد كار مي كنند . در حالت دوم كويل دستگاه هواساز اواپراتور يك سيستم تبريد مي باشد . با تنظيم هاي مختلف بخش هاي گرمايي ، سرمايي ، رطوبت زن و غيره در مجموعه دستگاه هواساز مي توان سيستم هاي مختلف تهويه مطبوع را براي پروژه هاي با شرايط متفاوت طراحي نمود . دستگاه هواساز معمولا با دو كانال ؛ رفت و برگشت هوا به داخل ساختمان و به وسيله يك كانال به هواي تازه خارج ارتباط دارد .
دستگاه هواساز با تنظيم دما و رطوبت و همچنين تامين هواي تازه و فيلتر كردن آن عمل تهويه مطبوع تابستاني و زمستاني را انجام مي دهد . هواي برگشتي از اتاقها با هواي تازه در محفظه اختلاط دستگاه مخلوط شده و سپس از كويل هاي سرمايي يا گرمايي و رطوبت زن (معمولا در زمستان) عبور مي كند . سرعت عبور هوا از كويل حدد 500 فوت بر دقيقه است . فرآيند رطوبت زني به وسيله پاشش آب از افشانك ها يا شبكه بخار و فرآيند رطوبت گيري توسط كويل سرد انجام مي شود . كنترل دما به دو صورت مي تواند انجام شود : روش اول با استفاده از شير سه راه برقي يا موتوري كه روي لوله رفت و برگشت كويل نصب شده و به وسيله ترموستاتي كه در كانال برگشت هوا به هواساز نصب مي شود ، عمل قطع و وصل و يا كم و زياد كردن جريان آب انجام مي گيرد . در روش دوم به وسيله ترموستات نصب شده در اتاق يا راهرو يا مكان مناسب ديگر (مانند حالت فن كويل) به فن دستگاه هواساز فرمان خاموش و روشن داده مي شود . سيستم كنترل لازم است به گونه اي طراحي شود كه ابتدا مجموعه ترموستات كانالي و شير سه راهي عمل نمايد و سپس در مرحله بعد در صورت لزوم ترموستات اتاقي به بادزن دستگاه دستور دهد .
دستگاههاي هواساز كه از ورق گالوانيزه ساخته مي شوند ، با توجه به شرايط مكاني و موقعيت نصب ممكن است قائم و يا افقي ساخته شوند . دستگاه هواساز به صورت يك منطقه اي و يا چند منطقه اي طراحي و ساخته مي شوند . در نوع يك منطقه اي تمام بخش هاي ساختمان كه تحت پوشش آن است با شرايط يكنواخت دما و رطوبت هوادهي مي شود و در نوع چند منطقه اي به كمك دمپرهاي مخصوص امكان هوادهي با دما و رطوبت هاي مختلف به مناطق متفاوت وجود دارد .
براي انتخاب دستگاه هواساز نياز به اطلاعات زير مي باشد :
1- بارهاي سرمايي و گرمايي كلي ساختمان (اگر براي ساختمان بيش از يك هواساز استفاده مي شود بايد سهم هر هواساز از بارهاي سرمايي و گرمايي كلي مشخص شود).
2- حجم هوايي كه در واحد زمان از هواساز عبور مي كند
3- افت فشار استاتيكي طولاني ترين مسير كانال يا هد استاتيكي فن
با اطلاعات فوق و مراجعه به كاتالوگ كارخانه سازنده مدل دستگاه و سپس ساير مشخصات دستگاه مانند : نوع فيلترها ، ظرفيت حرارتي كويل پيش گرم كن و اينكه با بخار آب يا آب داغ گرم مي شود ، ظرفيت حرارتي كويل گرم كننده و اينكه با بخار يا آب داغ گرم مي شود ، ظرفيت رطوبت زن (اگر از نوع بخاري است پوند در ساعت بخار و نيز فشار بخار كه اغلب 15 پاوند بر اينچ مربع است) ، قدرت موتور بادزن و غيره تعيين مي شوند .
همانگونه که اصطلاح بکار برده شده نشان مي دهد ، اجزاء اصلي که اساس واحد فن کويل را تشکيل مي دهند ، عبارتند از يک فن که توليد جريان هوا مي کند و يک کويل آب سرد کننده يا انبساط مستقيم که هوا را سرد و رطوبت زدايي مي نمايد . معمولا متعلقاتي چون کويل گرمايش ، رطوبت زن و بخش فيلتر نيز در اختيار قرار مي گيرند تا در صورت لزوم اهداف باقيمانده تهويه مطبوع را برآورده سازند .اجزا مورد نياز ممکن است در درون محفظه پيش ساخته اي که بشکل کابينت مي باشد نصب گردند.
چون چنين تجهيزاتي براي اتصال به يک دستگاه غير قابل انتقال طرح و ساخته شده اند، نمي توان آنها را جزو تجهيزات فن – کويل به حساب آورد. در عين حال بدليل تشابه بين کاربرد تجهيزات کويل اسپري با تجهيزات فن – کويل اين تجهيزات در اين بخش مورد بحث قرار گرفته اند .
تفاوت کاربرد و طرح اين تجهيزات به همان شکلي که در واقعيت وجود دارد ذکر خواهد شد .
تفاوت فيزيکي واحدهاي فن – کويل يک منطقه و چند منطقه در محل نصب فن نسبت به کويل سرمايش است . در واحد يک منطقه اي فن در پايين دست کويل سرمايش نصب مي گردد ، بنابراين غالبا اين واحد را واحد مکشي مي نامند . يک واحد چند منطقه اي را مي توان واحد دهشي ناميد ، زيرا فن در بالا دست کويل قرار دارد . استفاده از فني که مجهز به پخش کننده باشد، در تبديل فشار سرعت به فشار استاتيکي کمک کرده و افت انرژي را نيز به حداقل مي رساند .
واحدهاي فن کويل با هر دو نوع پره خم به جلو و خم به عقب توليد مي شوند . فن هايي که داراي پره هاي خم به جلو هستند ، براي چنين مصارفي مناسبند ، زيرا اينگونه فن ها نسبت به ساير انواع فن در سرعتهاي پايين تري کار مي کنند . ساختمان چرخ اينگونه فن ها سبک تر ، کم حجم تر و ارزانتر از پره هاي خم به عقب مي باشد . چون سرعت اين فن ها کم است ، مي توان از محورهاي طولاني تر استفاده کرد .
کاربرد تجهيزات تهويه مطبوع متاثر از مشخصه هاي بار سرمايش فضاي مورد نظر و ميزان کنترل لازم براي درجه حرارت و رطوبت آن است .
واحد يک منطقه اي بطور موثرتري بارهاي فضايي که داراي مشخصه هاي نسبتا ثابت يا بارهايي با تغييرات يکنواخت است را جبرانمي کند . مثال ايده آل چنين فضايي يک اتاق بزرگ است . در عين حال استفاده از اين سيستم براي کاربردهاي چند اطاقه نيز عملي است ، مشروط بر اينکه تغييرات بار د رتمام اطاقها مشابه بوده و به يک نسبت باشد . اگر لازم باشد ميتوان با قرار دادن کنترل به طريق گرمايش مجدد يا کنترل حجم هوا در کانالهاي انشعابي سيستم منطقه اي بوجود آورد.
در کاربرد چند اطاقه که مولفه هايي بار تابعي از زمان بوده و بطور مستقل از يکديگر تغيير مي کنند، دستگاه چند منطقه اي که داراي يک فن باشد، قادر است کنترل خاص هر منطقه را انجام دهد . براي اينگونه بارها استفاده از واحد چند منطقه اي ارزانتر از واحد يک منطقه اي که در کانالهايش از کويلهاي گرمايش مجدد استفاده شده باشد، خواهد بود.
چون واحد چند منطقه اي اين امکان را مي دهد که در هنگام بار جزئي هواي تازه از اطراف کويل سرمايش باي پس شود . از اين واحد بويژه در مواردي که نسبت حرارت احتياج به کنترل رطوبت باشد، مي توان يک کويل پيش سرمايش را در کانالي که حداقل هواي تازه را تامين مي کند قرار داد.
واحد استاندارد فن – کويل فقط کنترل محدود درجه حرارت را عملي مي کند . کنترل مقدار رطوبت را مي توان با افزودن يک واحد رطوبت زن ، همانند واحدهاي اسپري آب شهر ، که بصورت آماده نصب عرضه مي شوند، انجام داد . در عين حال اگر در کاربردي نياز باشد که رطوبت دقيق تر کنترل شود،استفاده از واحدهاي کويل اسپري يا واحد فن – کويل اسپري مناسب تر خواهد بود.
از تجهيزات کويل اسپري مي توان در تابستان براي سرمايش و رطوبت زدايي ، در زمستان براي رطوبت زني و در فصول معتدله براي سرمايش تبخيري استفاده کرد.
ترجيح داده مي شود که اين تجهيزات در کاربردهايي که بايستي رطوبت نيز کنترل گردد از قبيل فرآيندهاي صنعتي، بيمارستان ، موزه ها و کتابخانه بکار برده شود. مي توان تجهيزات کويل اسپري را به گرمکن آب اسپري تجهيز کرد تا امکان سرمايش و گرمايش را همزمان با رطوبت زني بوجود آورد .
چون واحد چند منطقه اي اين امکان را مي دهد که در هنگام بار جزئي هواي تازه از اطراف کويل سرمايش باي پس شود . از اين واحد بويژه در مواردي که نسبت حرارت احتياج به کنترل رطوبت باشد، مي توان يک کويل پيش سرمايش را در کانالي که حداقل هواي تازه را تامين مي کند قرار داد.
واحد استاندارد فن – کويل فقط کنترل محدود درجه حرارت را عملي مي کند . کنترل مقدار رطوبت را مي توان با افزودن يک واحد رطوبت زن ، همانند واحدهاي اسپري آب شهر ، که بصورت آماده نصب عرضه مي شوند، انجام داد . در عين حال اگر در کاربردي نياز باشد که رطوبت دقيق تر کنترل شود،استفاده از واحدهاي کويل اسپري يا واحد فن – کويل اسپري مناسب تر خواهد بود.
از تجهيزات کويل اسپري مي توان در تابستان براي سرمايش و رطوبت زدايي ، در زمستان براي رطوبت زني و در فصول معتدله براي سرمايش تبخيري استفاده کرد.
ترجيح داده مي شود که اين تجهيزات در کاربردهايي که بايستي رطوبت نيز کنترل گردد از قبيل فرآيندهاي صنعتي، بيمارستان ، موزه ها و کتابخانه بکار برده شود. مي توان تجهيزات کويل اسپري را به گرمکن آب اسپري تجهيز کرد تا امکان سرمايش و گرمايش را همزمان با رطوبت زني بوجود آورد .
ايرواشر
دستگاه ايرواشر دستگاهى است که بوسيله آن ميتوان عمل سرمايش همراه با رطوبت زنى را در ظرفيتى بالا به نحو احسن انجام داد. البته در بسيارى از موارد اين دستگاه به عنوان جزئى از دستگاه هواساز عمل رطوبت زنى را انجام ميدهد اما بر حسب نياز اين دستگاه به تنهايى نيز مورد استفاده قرار ميگيرد.
نحوه عملکرد اين دستگاه بدين صورت است که آب شهرى توسط يک پمپ به سيستم لوله کشى و توزيع آب اين دستگاه منتقل ميشود و سپس توسط نازلهاى تعبيه شده در اين سيستم آب با فشار بالا و بصورت پودر بر روى تشتک انتهايى دستگاه پاشيده ميشود. اين عمل به افزايش انتقال حرارت بين آب و هوا کمک کرده و باعث ميشود به کمک فن سانتريفوژى که در جلوى اين سيستم قرار دارد هواى خنک و مرطوب ايجاد شود.
درصورتيکه اين دستگاه بطور مستقل استفاده شود ميتوان از فيلترهاى مناسب در مقابل ورودى هوا به اين دستگاه استفاده نمود. ظرفيت هوادهى اين دستگاه متناسب با دستگاه هواساز بوده و از ظرفيت هوادهى ۲۵۰۰ cfm تا ۴۰۰۰۰ cfm ميباشد.
نحوه عملکرد اين دستگاه بدين صورت است که آب شهرى توسط يک پمپ به سيستم لوله کشى و توزيع آب اين دستگاه منتقل ميشود و سپس توسط نازلهاى تعبيه شده در اين سيستم آب با فشار بالا و بصورت پودر بر روى تشتک انتهايى دستگاه پاشيده ميشود. اين عمل به افزايش انتقال حرارت بين آب و هوا کمک کرده و باعث ميشود به کمک فن سانتريفوژى که در جلوى اين سيستم قرار دارد هواى خنک و مرطوب ايجاد شود.
درصورتيکه اين دستگاه بطور مستقل استفاده شود ميتوان از فيلترهاى مناسب در مقابل ورودى هوا به اين دستگاه استفاده نمود. ظرفيت هوادهى اين دستگاه متناسب با دستگاه هواساز بوده و از ظرفيت هوادهى ۲۵۰۰ cfm تا ۴۰۰۰۰ cfm ميباشد.
برگرفته از سايت: پایگاه علوم و تحقیقات صنعت تاسیسات
استفاده از مطالب تنها با قرار دادن لینک منبع پرتال جامع مهندسی عمران و معماری Civil & Art مجاز است.
